BASUR YELİ

Eski hekimlere göre insanlarda basur yeli denilen bir hastalık vardır. Bu bir ağrıdır. Vücudun hemen her tarafında olur ve her tarafı gezer hafif ağrı yapar bazen bıçak sokmuş gibi ani bir sancı yapar kaybolur. Basur yeli hafif ise bir kaç gün ağrı yapar sonra kaybolur. Birkaç hafta veya birkaç ay sonra tekrar gelir. Basur yelinin başa vurduğu dahi görülmüştür. Daha ziyade insanın karnında veya boşluklarında görülür, kol ve bacaklarda da olabilir. Romatizmaya, ülsere, böbrek ve safrakesesi ağrılarına benzer. Vaktinde teşhis ve tedavi edilmezse vücudun en zayıf yerine yerleşip oturur. Daimi ağrılar başlar. Basur yelini tedavi için şu ilaçlar tavsiye edilir

1- Deper otu (Havuç yaprağı)'nu kara (kuru) üzümle kaynatıp suyunu süzmeli yemeklerden iki saat önce birer bardak içmelidir. Basur yelini giderir mide ve bağırsak yellerini defeder.
2- Kırımtatar 20 gram, Ravend 70 gram, Durdi tuzu 7 gram, Tarçın 8 gram. Bu eczaları ayrı ayrı döğmeli iyice birbirine karıştırmak onbeş kışıma ayırmalı. Beher kısım 7 gram kadar olur. Sabah ve akşam, yemeklerden iki saat evvel birer kısmını kâfi miktar su ile içmelidir. Ekşi baharlı ve kızartmalara perhiz etmelidir.
3- Mukilerzak 15 gram, Kitre 8 gram, safran 3 gram. Bu eczaları ayrı ayrı dögmeli. Şayet mukilerzak taze ise döğül-dükçe balmumu gibi olur. Bayat ise iki üç damla su koyup iyice hamur oluncaya kadar dögmelidir. Eczaları birbirine karıştırmak parmağını tatlı badem yağma batırıp nohut büyüklüğünde haplar yapmalı. Akşam yatarken bünyeye göre kuvvetliler 9 adet, orta halliler 7 adet, zayıf bünyeliler 5 adet yutma-lı; sabah bir müshil almalı ishal ile basur yeli defolur. İcabında bu tedaviye üç gün devam edilir. Def-i hacet etmeden herhangi bir şey yenmemesi daha iyi olur.
4- Sekencebin 35 gram Kasnı 3,5 gram Cendbidester 3,5 gram Tarçm 3,5 gram Mahmude 3,5 gram Karabiber 3,5 gram Anason 4 gram Zencefil 4 gram Karanfil 4 gram Damla sakızı 5 gram Ravend 4 gram
Bu eczaları iyice döğmeli sekencebin ile kasnıyı karıştırmak mahmude'yi bir ayva içine koyup kızgın külde pişirmek

Diğer eczaları ve ayvada pişmiş mahmude'yi hep beraber karıştırıp sekencebine ilâve etmeli iyice karıştırmak parmağını ve avuç içini tatlı badem yağı ile yağlayıp hazırlanan ilacı karabiber büyüklüğünde haplar yapmalı. Akşam yatarken; bünyesi kuvvetli olanlar 7-8 adet, zayıf olanlar 5 adet yutmahdır. Sabah aç karnına bir müshil almalıdır. Basur yelini ishal ile yok eder. Perhiz edilirse bir daha basur yeli görmez. Perhizi bozarsa senede iki üç kere bu ilacı kullanması gerekir. 5- Rezene 35 gram Eğir 30 gram Zencefil 25 gram Süzme bal 900 gram
Bu eczalar iyice döğülüp bal ile karıştırılarak macun yapılır. Sabah aç karnına ve akşam yatarken 5'er gram yenir. Buna bir müddet devam edilir.